Μετάδοση
Η δερματοφυτίαση εμφανίζεται συχνότερα στα τροπικά και εύκρατα κλίματα, όπως το κλίμα της Κύπρου, και ως προδιαθετικοί παράγοντες αναφέρονται το νεαρό της ηλικίας, η κακή διατροφή, οι ανθυγιεινές συνθήκες του περιβάλλοντος και η ανοσοκαταστολή. Είναι εξαιρετικά μεταδοτική δερματοπάθεια, και θεωρείται ως μία από τις συχνότερες ζωοανθρωπονόσους με κύρια πηγή μόλυνσης τη γάτα. Η μόλυνση γίνεται με τις υφές ή τα αρθροσπόρια που μπορεί να βρίσκονται πάνω στο δέρμα του ζώου (φολίδες, τρίχες), ή στο περιβάλλον (βούρτσες, χτένες, στρώματα).
Κλινική εικόνα
Η κλασσική εικόνα αλλοίωσης που εμφανίζουν οι μύκητες, είναι καλά περιγεγραμμένες κυκλοτερείς μονοεστιακές ή πολυεστιακές αλλοιώσεις χωρίς τρίχα ή σπασμένη τρίχα. Το δέρμα συνήθως είναι λείο, με ή χωρίς υγρό, με ή χωρίς κεντρικό πυρήνα, με ή χωρίς κνησμό και το μέγεθος είναι περίπου, όσο το μέγεθος κέρματος 2 ευρώ. Οι αλλοιώσεις πιθανά να έχουν και ακανόνιστο σχήμα. Εντοπίζονται κυρίως στα άκρα και στην κεφαλή. Στον σκύλο ο τριχοφάγος μπορεί να εμφανιστεί επίσης
α) με τη μορφή θυλακίτιδας η οποία συνήθως οφείλεται στα είδη M.gypseum και T.mentagrophytes και πολλές φορές καταλαμβάνει μεγάλη επιφάνεια του σώματος,
β) με τη μορφή μολυσματικού κηρίου το οποίο εκδηλώνεται με τη μορφή οζιδίου και εντοπίζεται στην κεφαλή και τα άκρα,
γ) με τη μορφή εν τω βάθει πυώδους δερματίτιδας με συχνότερη αιτία το M.gypseum και εντόπιση στο επιρρίνιο και στα κάτω σημεία των άκρων και
δ) με τη μορφή της ονυχομύκωσης που προκαλείται από το T.mentagrophytes και εκδηλώνεται με ξηρά, εύθραυστα και παραμορφωμένα νύχια.
Διάγνωση
Η διάγνωση του μύκητα είναι εξαιρετικά δύσκολη με την απλή κλινική εξέταση. Η ασφαλέστερη διαγνωστική μέθοδος είναι η ειδική καλλιέργεια ξέσματος της προσβεβλημένης περιοχής σε ειδικό υπόστρωμα και αυτό γιατί πολλές δερματοπάθειες του σκύλου και της γάτας παρουσιάζουν πολλές κλινικές ομοιότητες. Η καλλιέργεια για μύκητες είναι αξιόπιστη και καθοριστική. Βεβαίως και η εξέταση με λυχνία Wood αλλά και η άμεση μικροσκοπική εξέταση τριχών είναι επίσης αξιόπιστες μέθοδοι. Η απάντηση δίνεται μετά από πάροδο 15 έως 20 ημερών καλλιέργειας του ξέσματος και μόνο τότε ο κτηνίατρος χορηγεί την ενδεδειγμένη θεραπευτική αγωγή. Μία άλλη διαγνωστική μέθοδος είναι και η βιοψία δέρματος.
Θεραπεία
Η θεραπεία πρέπει να στοχεύει στην εξουδετέρωση των δερματόφυτων από τα προσβεβλημένα ζώα, τους φορείς και το περιβάλλον τους. Για το λόγο αυτό συνίσταται το κούρεμα των ζώων, η τοπική θεραπεία, η συστηματική χορήγηση μυκητοκτόνων η μυκητοστατικών φαρμάκων, η απομόνωση των ζώων και η λήψη υγειονομικών μέτρων. Τα φάρμακα (χάπια, αλοιφές, πλύσεις), είναι νεφροτοξικά για τον λόγο αυτό η χορήγηση τους πρέπει να είναι σε μικρές δόσεις και με τις οδηγίες του κτηνίατρου για την ανάλογη περίπτωση. Η διάρκεια της θεραπείας ανέρχεται σε 6 εβδομάδες περίπου και αυτό πάντα με τις οδηγίες του κτηνίατρου. Η θεραπεία των μυκητιάσεων του δέρματος είναι γρήγορη, ασφαλής και αποτελεσματική.
Προφύλαξη
Όταν τελειώσει η θεραπεία και οι αλλοιώσεις εξαφανισθούν πρέπει να ληφθούν μερικά προφυλακτικά μέτρα για να μη γίνει επαναμόλυνση. Η περιοδική εφαρμογή ενός τοπικού αντιμυκητιακού σκευάσματος, είναι αρκετά αποτελεσματική. Επίσης τα ζώα μετά το λούσιμο πρέπει να στεγνώνονται καλά διότι η υγρασία ευνοεί την εμφάνιση μυκήτων.
Καλή διατροφή
χορήγηση βιταμινών και συμπληρωμάτων θεωρούνται απαραίτητα.
Δημόσια Υγεία
Τα δερματόφυτα μεταδίδονται στον άνθρωπο και τον προσβάλλουν προκαλώντας του ανάλογες δερματικές αλλοιώσεις οι οποίες θεραπεύονται με κατάλληλη αγωγή. Σπάνια βέβαια η μετάδοση γίνεται απ’ ευθείας από τον σκύλο διότι ο φυσικός φορέας μυκήτων είναι η γάτα, η οποία μεταδίδει και σε σκύλο και σε άνθρωπο τον τριχοφάγο με απλή επαφή. Η μετάδοση αυτή βέβαια θα γίνει εφ’ όσον και εάν βρουν οι μύκητες ένα πρόσφορο έδαφος (π.χ. εκδορές και γδαρσίματα στο δέρμα) και τις ανάλογες συνθήκες (π.χ. ανοσοκαταστελμένα άτομα).
ΣΥΜΒΟΥΛH: Καλό είναι πάντα μετά από μια επαφή με τα ζώα κυρίως αδέσποτα, είτε σκύλο, είτε γάτα, είτε εξωτικό να καθαρίζετε και να απολυμαίνετε καλά τα χέρια σας. Αν παρατηρήσετε οτιδήποτε μοιάζει μη φυσιολογικό στο τρίχωμα και στο δέρμα του ζώου σας, απευθυνθείτε στον κτηνίατρο σας.